پاستوریزه کردن، فرایندی است که طی آن مواد غذایی را حرارت داده تا میکروبهای موجود در آنها همچون انواع باکتری، ویروس، کپک و…کشته شوند.
معمولاً وقتی صحبت از پاستوریزه کردن میشود، به یاد شیر میافتیم. شیر را معمولاً به دو روش پاستوریزه میکنند:
- حرارت زیاد در مدت کوتاه
- حرارت کم در مدت زیاد
در روش اول، شیر را در دمای ۷۲ درجه سانتیگراد به مدت ۱۵ ثانیه حرارت میدهند و در روش دوم ، شیر را در دمای ۶۳ درجه سانتیگراد به مدت ۳۰ دقیقه حرارت میدهند. برای حفظ خواص تغذیهای شیر، در صنعت از روش اول استفاده میشود.
مبدل های صفحه ای واشردار به طور گسترده در فرایند پاستوریزه کردن شیر مورد استفاده قرار می گیرند. زیرا این مبدل ها قابلیت تمیزکاری و سرویس آسان و همچنین بازده حرارتی بالایی دارند. علاوه بر این باتوجه به حجم کمی که اشغال می کنند، در این صنعت بسیار کارآمد هستند.
فرایند پاستور به این صورت است که شیر خام با دمای 3 تا 5 درجه سانتی گراد وارد قسمت میانی مبدل می شود و با شیر داغ داخل مبدل، پیش گرم می شود. در قسمت بعدی با آب داغ یا بخار تبادل حرارت می کند و تا دمای 72 درجه گرم می شود.شیر در دمای پاستوریزه شدن به سمت لوله ای هدایت می شود و در آن جا حداقل به مدت 15 ثانیه نگه داشته می شود. پس از آن شیر پاستوریزه به قسمت میانی مبدل جریان می یابد و با شیر خام ورودی تبادل حرارت می کند. در انتها، با آب خنک تا دمای 5 درجه سانتی گراد سرد می شود و آماده بسته بندی می گردد.